MİLAS ANILARI

  

§  Rahmi Siyman: TESEKKURLER NEVZAT KARDESIM TESEKKURLER KAZIM BENCIK BUTUN BU ANLATTIKLARINIZ FILM GIBI GOZUMDE CANLANDI. COCUKLUGUNU VE 14 YASINA KADAR MILASTA YASAMIS BIR MILASLI OLARAK COK DUYGULANDIM

Dr. Ismail Hakkı Onat:‎1950 yıllarının ortalarından itibaren herşeyi iyi hatırlıyorum. Nevzat beye teşekkürler, Kazım Bencik amcamızın hafızasına hayran oldum. Bu arada rahmetli İSMET İNÖNÜ Milas a gelip Hacı İlyas Mah.de konuştuğunda ben de oradaydım. Önünde konuştuğu ev halen orada ve o günkü haliyle duruyor, geldiğimde görüyorum. Çok alkış aldı. Bunun üzerine gülümseyerek alkışlar bana ama oylar DP’ ye diye takıldı. Bu defa daha fazla alkış aldı ve uzun sürdü. HERKES gülmekten kırılıyordu. O zaman anladım ki Halk partisine daha çok oy vermese de onu seviyor ve sayıyordu. Üçgen şeklindeki eski pazarı da biliyorum. Rahmetli peynirci KEMAL FINDIKÇIOĞLU’nun dükkânı da rahmetli MEHMET HELVACIOĞLU’nun imalathanesine yakın olan kapısının bitişiği idi. Köylüler Kazım amcanın dediği gibi paralarını bize de bırakırlardı. Paraları kasada sigara kâğıdına isimleri yazılı iğneli olarak çekmecesinde dururdu. Yatırdığı ve çektiği burada kayıtlı idi. Para kasamız İngiliz malı idi. Ona da ayrıca güvenirlerdi. Yazıyı okuyunca elim tuşlara gitti.

David Levi: ahhhh...ne guzel bir yazi...Kazim Bencik efendinin bahsettigi Jack Levi Benim babamdir....yazdiklari cok dogru, citten manufatura magazamiz butun sene veresiye verirdi ve koyluler urunlerini sattiklarinda paralarini alir almaz ilk durak babamin dukkani idi ve borclarini aninda oderlerdi. Bu tam manasi ile karsilikli guven ve dayanismanin bir ornegi idi..Manufarura dukkanimizin belki 30-40 koyunden musterileri vardi, bir figrist ile koy ve adam ismi ile hesaplari bulunudu..eh gidi gunler hey...ben butun bunlari cocuk olarak dukkanda gorurdum..bukadar guven ve saygi anlatilmasi imkansiz bir sey..Babam koylulere su pompalarini almaya yardim ederdi , o gunlerde ilk kuyu pompalarini koye sokmak bir inkilapti , pompalar calistirildiginda butun koyluler etrafinda toplanirlardi...pompalar dizeldi..ki daha eletrik yoktu koylerde...Bu sekilde pamuk tarimi ilelrlemeye basladi..ki pamuk cok su isterdi..Amcam Milasa ilk defa Jambach isimli dizel pompalarini getirdi ve koylulere kredile satmaya basladilar, versiye..paran olunca odersin seklinde..Daha sonra Milasa ilk defa NOVAK adli lambali radyoyu getirdiler pille calisan bu artik bir yenilik idi,,yine veresiye , urun paralarini aldiklarinda oderlerdi...Murat beyden bahsediliyir...Murat bey vefat ettignde cenazasi icin Milasa bando getirdiler , ilk defa bandolu cenaze merasimi yapildi biz o zaman daha cocuktuk ...Cenaze butun Milasi catte catte gezdi...sonra Sus yoluna geldiler...Butun Milas MURAT BEYIN cenazesine katildi..Koyluler Sali pazarina geldiklerinde babama kendi yaptiklari tereyagini, bali, zeytini, peyniri( cokerek peyniri) , tavuk, yumurta getirilerdi, ki bunu hediye diye vermek isterllerdi , babam yinede onlara haklari olan parayi pesin oderdi veya para almak istemiyenlere dukkandan birkac metre basma veya buna benzer manufatura verirdi, ki koylulerin babama olan sevgisi, saygisi anlatilamaz..Cocuklarini Izmire Liseye yollardi okumalari icin, ki bunun icin onlari gitmesi gereken yerlere yollamak uzere yol gosteriridi, ,,daha sonra universiteye veya teknik okula gitmelerine yardim ederdi...karsilikli guven ve sevginin siniri yoktu.." E cak efendi sen bilirsin sen ne luzunsa yap , sen bilirsin " derlerdi, pek cok genc bu sekilde yuksek tahsille gitmeye baslamismisti..Genc cocuklar izine geldiklerinde ilk ugradiklari yer bizim magaza idi ve babamin elini opmek isterlerdi..ki bu onlarin bir tesekkuru ve saygi gosterisi idi..ki daha pek cok guzel hatiraalar varki bunlari dile getirmek zor....

§ 

David Levi: Ilk su pompalari geldiginde, arteziyen acilirdi ve tarla boyunca ariklar yapilirdi..ki tarladan tarlaya ariklarla su yollanirdi..koyluler aralarida su yollama zamanina gore hesaplasirlardi ki dizel pahalli bir yakitti..biu sekilde ilk pamukculuk Milas yoresinde basladi...Pamuklar cuvallarla geldiginde, birinci el, ikinci el, benekli , bir benekli , iki benekli diye degerlendirilirdi ona gore aninda hesaplari kesilir ve pesin odenirdi..Parasini alan koylu once gidip tuccarlara olan borclarini oderlerdi..defterler acilir ve hesap gorulurdu...

§ 

David Levi: Dugun oldugunda her iki tarafin kadinlari dukkana gelir ve otururlardi, her birisi icin teker teker basma cikarilir 4-5 metre uzunlugunda kesilirdi.. taa ninelerden baslayip en gencine kadar teker teker yeni entarileri kesilirdi, tabii genc damat ve babalari icin de kumas secilirdi...Terzi dukkana cagirilir dukkanda olculer alinir kumaslar terziye verilirdi...o zaman konfeksiyon diye bir sey yoktu, her sey terzide dikilirdi.. Babam herkesin dugun giyimini teker teker gozden gecirir ve herkesi memnun ederdi.. ki koylunun babama olan guveni sonsuzdu... taa kullanacakları mendile kadar hersey dukkandan veresiye verilirdi..deftere yazilirdi...tutun, pamuk, zeytinyagi satildiginda gelirler borclarini oderlerdi...Guven, sevgi, hurmet inanilmiyacak kadar buyuktu..Bazen koyluler evimize gelirler ve gece bizde yatarlardi ki ertesi gun Milas’ta yapilacak isleri vardi..ki ozamanlarda Milasta otel yoktu, tek yatilacak yer Caputcu hani idi, koylu kadinlar orada kalamazlardi, cozum yolu onlari eve getirmek ve agırlamakti, sanki ailemizden biri gibi..Misafir odasi acilir, yer yataklari yapilir ve koyluler elbiseleri ile yatarlardi..sabah kahvaltisindan sonra gidecekleri yere giderlerdi..ki karsilili sevgi oyle yoktan cikmamisti..ki koyluler cok temiz ve iyi insanlardi, kibarliklari, cekingenliklerini, anlatmaya imkan yok..sanki her biri melek gibi insanlardi,,,ben bunlari hep hatirlarim... onun icin Milas bizim icin degeri buyuk olan bir yer, hatiralarimizin unutulmasina imkan yok, ki bugunki gunlerde bu tip dostluklari bulmak zor....

Binyamin Roditi

·        

o    Sn, Nevzat Bey
Hayırlı günler diler,size kendimi tanıtmak isterim.David Levi ile internette yaptığınız söyleşide çok güzel ve değerli anılardan bahsedilmiş.Siz Milas Kaymakamlığında çalıştığınıza göre ve Jak Levinin dükkanını bildiğinize göre,benim dedem Haskiya Uyaroğlunu tanımamanız mümkün değil.Çarşı içinde,Kurşunlu Camiye çıkarken,sağdan 1.ci sokağa dönünce sol taraftan 2.ci dükkanda dedem Sarraftı.Bana çocukluğumda anlattığına göre(kendisi 7 dil biliyordu),Kaymakam Milasa resmi bir misafir geldiğinde,hemen dedemi çağırtır ve tercümanlığını rica edermiş.Dedem Liseyi İzmirde Şirinyerdeki eski Nato tesislerinin olduğu yerdeki  Skotch Shcool denilen yabancı tedrisatın yapıldığı mektepte tamamlamıştı.Birçok dili ana dili gibi konuşan kültürlü,zeki ve nazik biriydi.Meslek hayatının ilk yıllarında,önce Selimiye,Bafa pazarlarına atıyla giderek manifaturacılık yapmış,daha sonraki yıllarda atı hastalanıp onu satınca da,iş değiştirerek sarraflığı seçmişti.Hayatı boyunca Milasta yaşadı.Benim yazın okul tatili günlerimde,ailecek Milasa gider,dedemin yanında hasta ve yatalak olan anneaneme yardımcı olmaya giderdik.Bu çocukluk yıllarımda oralardan çok değerli arkadaşlarım oldu.Karacahisarlı sokaktan Rabia Hocanın torunları Selim,Güven,Sünnetçi bir beyin Oğlu müzisyen Zafer, Milassporda futbol oynamış İsmail Çelikoğlu, Marko Siymanın evinin karşısında oturan Ruben Franco,Aynı sokakta fırının karşısındaki evde oturan Avcı ve kuşçu bir beyin çocukları ve daha niceleri benimle arkadaştılar.Onlarla beraber uzun yıllar,hamamın arkasındaki Caminin içersinde ağaçlara tırmandık,arka taraftaki çayda oyuncak yelkenli gezdirdik, sokaklarda bilye,çelik çomak oynadık,Ovalarda sapanla kuş peşinde koştuk,beraber Havranın içinde tütün dizdik,futbol oynadık,biraz daha büyüyünce açık veya kapalı sinemalara beraber gittik,Deve güreşi veye maç izledik.Bu arkadaşların hepsiyle hala görüşüyorum,hatta bu Kurban Bayramında ziyaretlerine giderek tatlımızı sunduk.O kadar güzel karşılandık ki,arkadaşlarım ve aileleri gözyaşları ile ve sevgiyle bizleri kucakladılar.Milasa özel dostluk ve samimiyet bağları ile sohbetimizi yaptık,akşam üzeri İzmire tatlı bir hüzünle döndük.Bu insan sevgisi ve kardeşlik coşkusu Türk milletine hastır,bizlerde bu topraklarda doğup büyüyen ve yaşayan Musevi vatandaşlar olarak sizleri her zaman seveceğiz.Saygılarımla..
Binyamin Roditi(Emekli İnşaat Mühendisi)

Nevzat Çağlar Tüfekçi Sayın Levi, babanız Manifaturacı Jack R. Levi'den söz ediyorsunuz sanırım. Geçmiş Milas yaşantısından güzel, anlamlı ve nostaljik bir kesit sunmuşsunuz. Size teşekkür ediyorum.

David Levi Sayin Caglar, Evet babam Manifaturaci Jak Levi dir, dukkanimiz Nazmi Artunun dukkaninin tan karsisinda idi..Zamaninda babam Havrayi Milas Kaymakamligina hibe edip orada bir teknik okul acilamasini istemisti ki babamin imzasini tasiyan mektubu " Milas Yahudileri " adli kitapta gormek mumkun..Guzel anlamli seyleri daima hatirlamak lazim...Ben size rtesekkur edrim bu tip yazilari sayfaniza koydugunuz icin..

Rahmi Siyman 

‎1950 LI YILLARI COK IYI HATIRLIYORUM SEPETCILER KOYUNUN COGU RAHMETLI JAK. R. LEVI DEN ALISVERIS EDERLERDI JAK R ISE BABASI RAFAEL LEVI NIN ISMI IDI O ZAMANLAR HERKESIN BIR LAGABI VARDI JAK LEVI KATIP IN AGABEYI DIYE ANILIRDI KATIP TE BAY JAK LEVI'NIN KARDESI RAHMETLI BAY EMANUEL LEVI IDI ONA DA KATIP LAGABI KENDISININ MILASLI VE TUTUN TUCCARI B.A NAYIR FIRMASININ MUHASEBE ISLERINI DERUHTE ETMESIN DOLAYISIYLE KATIP DIYE ANILIRDI O SENELERDE MILASTA MUHASEBE BILEN PEK KIMSE BULUNMAZDI TERZI ZADE FIRMASININ MUHASEBECISI RAHMETLI FEVZI EFENDI NALBANTOGLU NUN MUHASEBECISI RAHMETLI MUSTAFA KULALI GIBI BUTUN BU MUHASEBE ISLERINI MILASTA BILEN BIR ELIN BES PARMAGI KADARDI MILAS MAL MUDURU RAHMETLI ABIDIN ATASOY MUZISYEN ATTILA ATASOY UN BABASI MUSTAFA KUBILAY TAHAKKUK MUDURU IDI HEY GIDI GUNLER HEY INANIN O GUNLERI TEKRAR YASAMAYI NE KADAR ISTERDIM.

David Levi Rahmi, guzel ve manali gunleri anmakta cok iyi bir sey...nede olsa Milastan cok degerli hatiralarla ayrildik..Ne mutlu " Ben Milasliyim" diyene..!!!

•